استراکچر دیتا؛ با داده‌ های ساختار یافته به دنیای جستجوی معنایی قدم بگذارید!

در این مقاله از آموزش سئو به بررسی مفهوم استراکچر دیتا می‌پردازیم، اولین و نزدیکترین تجربه اغلب ما در مورد استراکچر دیتا، بخش نظرات و ستاره‌های امتیاز دهی به محتوای مقالات یا صفحه محصولات است، ولی خوب می‌دانیم که قابلیت‌های Structured Data خیلی بیشتر از گرفتن یک ستاره یا کامنت است. اگر از گوگل بپرسیم استراکچر دیتا چیست، می‌گوید داده‌ های ساختار یافته‌ای که ما از آنها به ‌عنوان سرنخی برای درک محتوای سایت و ارائه اطلاعات طبقه بندی شده به کاربران استفاده می‌کنیم؛ اما برنامه‌های گوگل نشان می‌دهد که داستان فراتر از این حرف‌ها است.

گوگل می‌خواهد با کنار هم گذاشتن عناصر مختلف، با کاربران حرف بزند و ذهن آنها را به سمت تبدیل داده‌های بصری الهام بخش به اطلاعاتی قابل درک سوق دهد. در واقع دیگر دوران عنوان‌ها و توضیحات متا که به تنهایی در صفحه SERP گوگل تکیه بر تاج و تخت می‌زدند، به پایان رسیده و حالا باید داده‌های ساختار یافته را هم وارد بازی کنیم. اگر دارید به این فکر می‌کنید که چطور می‌شود از ظرفیت‌های مثبت استراکچر دیتا در سئو سایت استفاده کرد، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه‌ی این مطلب با ما همراه باشید. در این سری از مقالات آموزش سئو یاد می‌گیرید که چطور در صفحه نتایج گوگل حضور پررنگ‌تری داشته باشید.

استراکچر دیتا (Structured Data) چیست؟

در فیلم Transformers یکی از ماشین‌ها به رباتی به نام بامبلبی تبدیل می‌شد که نمی‌توانست حرف بزند، اما با استفاده از صداهایی که به‌ صورت زنده از رادیو و تلویزیون پخش می‌شد، با بقیه صحبت می‌کرد و وقتی از او سوال می‌پرسیدند، پاسخ را از منابع مختلف جمع آوری می‌کرد و توضیح می‌داد. بامبلبی همان گوگل است که برای ارائه پاسخ به سؤالات کاربران به دنبال اطلاعات واقعی و معتبر می‌گردد و با توسعه‌ی تکنولوژی Machine Learning، بیش از قبل به داده‌های قابل درک و ساختار یافته اهمیت می‌دهد.

استراکچر دیتا یا داده‌ های ساختار یافته درک محتوای ما را برای موتورهای جستجو آسان می‌کنند. گوگل درباره مفهوم Structured Data می‌گوید:

«ربات‌های گوگل برای درک محتوای یک صفحه سخت تلاش می‌کنند. شما می‌توانید با استفاده از داده‌ های ساختار یافته، سرنخ‌هایی صریح درباره معنا و مفهوم محتوای یک صفحه به ما بدهید. داده‌ های ساختار یافته یک قالب استاندارد برای ارائه اطلاعاتی در مورد یک صفحه و طبقه بندی محتوای آن صفحه است.»

استراکچر دیتا هر روز قدرتمندتر می‌شود

درک دقیق مفهوم محتوای صفحات سایت همیشه یکی از مهمترین مسائلی بوده که ربات‌های گوگل با آن درگیر هستند، ولی استراکچر دیتا به این خزنده‌ها کمک می‌کند تا به درک صحیحی از معنا و هدف محتوای صفحات سایت ما برسند. ما پیش‌تر دیده‌ایم که الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی و در رأس آنها MUM، چطور با ورود به صفحه SERP روش‌های طبیعی‌تر و بصری را برای یک جستجوی بی انتها و لذت بخش برای کاربران فراهم کرده است.

بنابراین با کمی دقت و کنار هم قرار دادن این دو موضوع، متوجه می‌شویم که داده ‌های ساختار یافته بخشی از برنامه‌های راهبردی گوگل برای جستجوی معنایی و درک خواسته ذهنی کاربران هستند. بنابراین، بی دلیل نیست که قابلیت‌های Structured Data هر روز در حال توسعه است. مارتین اسپلیت (تحلیلگر وبمستر ترندز گوگل) نیز در این باره می‌گوید: «استراکچر دیتا هر روز قدرتمندتر می‌شود».

واژگان و دستور زبان استراکچر دیتا؛ حرف زدن به زبان گوگل را یاد بگیرید

برای استفاده از استراکچر دیتا، اول باید یاد بگیریم به زبان گوگل با ربات‌های خزنده اش صحبت کنیم. در مورد نشانه گذاری Structured Data اصطلاحات متعدد و پیچیده‌ای وجود دارد، ولی ما سعی می‌کنیم این اصطلاحات را به زبان ساده به شما بیاموزیم. به‌ طور کلی برای انتقال اطلاعات به زبان گوگل باید به دو چیز توجه کنیم؛ واژگان و دستور زبان استراکچر دیتا.

واژگان استراکچر دیتا

منظور از واژگان، زبان ساده‌ای است که بدون نیاز به توضیحات غیر ضروری منظور ما را به گوگل بفهماند. این واژگان عبارتند از: Schema.org، DCMI، FOAF و Microformats.

دستور زبان استراکچر دیتا

منظور از دستور زبان، نحوه پیاده سازی استراکچر دیتا است. در حال حاضر 3 فرمت برای اجرای Structured Data وجود دارد: Microdata، JSON-LD و Microformats.

در مورد واژگان پیشنهاد ما Schema.org است، چون موتورهای جستجوی مطرح مانند گوگل، یاهو، بینگ و… از آن پشتیبانی می‌کنند و ابزارهای جامع و کاربردی دارد. در مورد دستور زبان نیز این طور به نظر می‌رسد که گوگل JSON-LD را ترجیح می‌دهد، زیرا درک کدهای JSON-LD برای ربات‌های گوگل سریع‌تر و راحت‌تر است.

اهمیت استراکچر دیتا برای گوگل؛ نقش Structured Data در جستجوی معنایی

گوگل همیشه به دنبال ابعاد ناشناخته‌ای است که کاربران قادر به یافتن آن نیستند، به همین دلیل سایت‌هایی را در نتایج رتبه بندی بالا می‌آورد که نتایج قابل اطمینان و پاسخ‌هایی منحصر به فرد ارائه می‌کنند. داده‌ های ساختار یافته، کدهایی به زبان گوگل هستند که از طرف ما با ربات‌های گوگل صحبت می‌کنند و به آنها می‌گویند که ایده محتوای ما چیست.

دنیل رومن، مدیر هماهنگی‌های عملیاتی جستجوی گوگل در کنفرانس Search On گفت:

«دسترسی به اطلاعاتی که معتبر و با جستجوی کاربران منطبق باشد، برای گوگل بسیار مهم است. زیرا افراد زیادی هستند که برای یافتن داده‌های مورد نیازشان به این موتور جستجو مراجعه می‌کنند. این اطلاعات همگی از سایت‌هایی جمع آوری می‌شوند که به کیفیت و تازگی محتوا و داده‌های کاربردی در قالب استراکچر دیتا اهمیت می‌دهند.»

1. چوب جادویی گوگل و تبدیل استراکچر دیتاهای خوش شانس به Rich results

گوگل به استراکچر دیتا اهمیت می‌دهد، چون یک قابلیت برنده-برنده برای گوگل و کاربران محسوب می‌شود. گوگل پس از تحلیل Structured Data و درک مفهوم محتوا، داده‌های پردازش شده را به شکل Rich results طبقه بندی می‌کند و در اختیار کاربران قرار می‌دهد. جالب است بدانید، Rich results یا داده‌های غنی شده بیش از محتوای متنی، تصویری و… برای کاربران جذابیت دارند و آمارها نشان داده که کلیک بیشتری هم می‌گیرند.

Rich results حاوی اطلاعات کوتاه و کاربردی مانند رای بازدیدکنندگان، اطلاعات شرکت، شبکه‌های اجتماعی و… هستند و نوع نمایش آنها در صفحه نتایج SERP با نمایش اطلاعات عادی متفاوت است. Rich snippet، Rich Card، Knowledge Graph و Featured snippet انواع مختلف ریچ ریزالت ها هستند.

2. بهبود تجربه جستجوی کاربران؛ گوگل به دنبال تجربه ناب کاربری

گوگل در باز طراحی و تغییر ساختار صفحه نتایج جستجو با استراکچر دیتا، به دنبال تجربه‌ی ناب کاربری است و سعی می‌کند نتایجی را به کاربران ارائه کند که با هدف جستجوی کاربران مطابقت داشته باشد، برای آنها راضی کننده باشد و ایده‌های بیشتری را در اختیارشان قرار دهد.

اینجاست که به ‌عنوان یک مدیر سئو یا کارشناس تولید محتوا می‌فهمیم چقدر کارمان سخت‌تر شده و کیفیت بالا و معتبر بودن مطالب سایت، ابتدایی‌ترین موضوعی است که باید به آن توجه کنیم. چون چند قدم جلوتر گوگل ایده‌ی هیجان انگیزتری با عنوان «جریان بی پایان ایده‌های الهام بخش در نتایج جستجو» برای کاربران رو کرده است.

تا اینجا فهمیدیم که چرا گوگل مفهوم Structured Data را دوست دارد، اما بیایید کمی جلوتر برویم و ببینیم داده‌های ساختار یافته برای سئوی سایت هم چیزی در چنته دارند یا ما در این بازی فقط یک تماشاگر ساده هستیم؟!

استراکچر دیتا و سئوی سایت؛ وقتی صحبت از CTR می‌شود

در بخش قبلی گفتیم که اگر استراکچر دیتاهای ما خوش شانس باشند، گوگل آنها را به‌ صورت Rich results نمایش می‌دهد. Rich results محتوای برگزیده و نور چشمی گوگل است، در نتیجه طوری آن را برای کاربران نمایش می‌دهد که بهتر و متفاوت‌تر دیده شود و در نتیجه کلیک‌های بیشتری هم دریافت کند. طبیعتاً وقتی کلیک‌های بیشتری دریافت کنیم، CTR یا نرخ کلیک طبیعی سایت هم بالا می‌رود و به همین راحتی کاربران جدیدتری را جذب می‌کنیم.

در واقع استراکچر دیتا به ‌طور مستقیم فاکتوری برای رتبه بندی سایت در نظر گرفته نمی‌شود، ولی همین که با استفاده از آن می‌توانیم برای ورود کاربران جدید چراغ سبز روشن کنیم و به ‌صورت کاملاً طبیعی ترافیک ارگانیک دریافت کنیم، تأثیر مثبت استفاده از داده‌های ساختار یافته در سئوی سایت را تایید می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم برای درک بهتر این بخش، مقاله «CTR چیست» را مطالعه کنید.

با چه ابزارهایی از استراکچر دیتا استفاده کنیم؟

تا این بخش از مطلب درباره داده‌ های ساختار یافته، اهمیت آن برای گوگل و تأثیری که می‌تواند در سئوی سایت داشته باشد صحبت کردیم. در ادامه می‌خواهیم ابزارهایی را به شما معرفی کنیم که با کمک آنها بتوانید از استراکچر دیتا در سایت خود استفاده کنید.

ابزار Structured Data Markup Helper

این ابزار کاملاً رایگان است. برای استفاده از امکانات این سایت باید وارد صفحه‌ی اصلی آن به نشانی https://www.google.com/webmasters/markup-helper/u/0/?hl=en شویم. سپس URL صفحه مورد نظر را وارد کرده، ماهیت محتوای آن صفحه را انتخاب و روی آیکون Start Tagging کلیک کنیم.

در قدم بعدی، به ‌صورت خودکار وارد صفحه Tag Data می‌شویم و باید از منویی که ظاهر می‌شود، اسکیمای مناسب را انتخاب کنیم. پس از اتمام کار باید روی دکمه قرمز رنگ Create HTML کلیک کنیم تا کدهای دستوری JSON-LD صفحه مورد نظر ایجاد شود و بتوانیم آنها را در کد HTML سایت قرار دهیم. این ابزار برای سایت‌های با CMS اختصاصی استفاده می‌شود.

ابزار schema pro

یکی از بهترین افزونه‌های اسکیمای سایت‌های وردپرسی، schema pro است. با کمک این افزونه می‌توانیم از اسکیمای اختصاصی مقالات، FAQ، محصولات، ویدیو، ستاره دار کردن مطالب، کسب و کار محلی و… استفاده کنیم. این نشانه گذاری‌ها باعث می‌شوند ربات‌های گوگل با توجه به ماهیت هر صفحه، محتوای آن را درک کنند، زودتر با آن ارتباط برقرار کرده و در نتیجه خیلی سریع‌تر ایندکس شوند. فقط بهتر است برای استفاده از امکانات کامل آن، نسخه پریمیوم اسکیما پرو را تهیه کنیم. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می کنیم مقاله اسکیما چیست را مطالعه کنید.

Structured Data Testing Tool؛ بهترین ابزار رایگان تست استراکچر دیتا

بهترین ابزار رایگان گوگل برای بررسی کدهای اسکیما و ریچ ریزالت های سایت، ابزار تست Structured Data است. برای استفاده از این ابزار ابتدا باید وارد صفحه اصلی سایت Structured Data Testing Tool شویم. سایت شامل دو بخش مجزا برای بررسی ریچ ریزالت و کدهای اسکیما است.

فقط کافی است روی آیکون «Go to the Rich Results Test» یا «Go to the Schema Markup Validator» کلیک کنیم و URL صفحه مورد نظرمان را وارد نماییم. چند ثانیه بعد گزارشی در اختیار شما قرار می‌گیرد که وضعیت سایت، بخش‌های مورد تائید و موارد نیاز به اصلاح در آن مشخص شده است.

3 باور اشتباه درباره استراکچر دیتا که باید فراموش کنیم

در مورد استفاده از داده‌ های ساختار یافته باورهای غلطی وجود دارد که ممکن است ما را به اشتباه بیاندازند؛ در ادامه آنها را با هم مرور می‌کنیم:

1. با استفاده از استراکچر دیتا حتماً سایت ما در Rich Snippets نمایش داده خواهد شد

هیچ تضمینی وجود ندارد که ما از استراکچر دیتا استفاده کنیم و سایت در بخش Rich Snippets نمایش داده شود؛ چون این موضوع به انتخاب گوگل بر می‌گردد. متأسفانه به ‌دلیل تحریم‌های سیاسی، بخش Rich results برای سایت‌های ایرانی غیر فعال است، ولی گوگل به خوبی درک می‌کند که ما از این ابزار استفاده کرده‌ایم و استراکچر دیتا هم فقط به ریچ ریزالت ها محدود نمی‌شود.

2. استراکچر دیتا یکی از فاکتورهای گوگل برای رتبه‌بندی سایت است

همان ‌طور که پیش‌تر گفتیم، structured data باعث بهتر دیده شدن محتوای ما در صفحه نتایج گوگل می‌شود و می‌تواند نرخ کلیک سایت را بهتر کند. بنابراین این باور غلط است که گوگل از استراکچر دیتا به ‌عنوان یک فاکتور مستقیم برای رتبه بندی نتایج در گوگل استفاده می‌کند.

3. گوگل برای درک ساختار سایت به استراکچر دیتا نیاز ندارد

ربات‌های گوگل فوق العاده هوشمند هستند. الگوریتم‌های مختلف و تکنولوژی ماشین لرنینگ نیز آنقدر قدرتمند هستند که بتوانند ساختار سایت را درک کنند. ولی وقتی خود گوگل تأکید دارد که از structured data استفاده کنیم، دلیل ندارد آن را کنار بگذاریم.

سؤالات متداول

آیا در پنل سرچ کنسول بخش مجزایی برای مشاهده وضعیت استراکچر دیتای یک URL وجود دارد؟

بله. در پنل سرچ کنسول گوگل وارد بخش Performance شوید و روی دایمنشن Search Appearance کلیک کنید تا اطلاعات مربوط به داده ‌های ساختار یافته صفحه مورد نظرتان نمایش داده شود.

آیا می‌توانیم Structure Date یک صفحه را با استفاده از tag Manager اجرا کنیم؟

بله، امکان پیاده سازی استراکچر دیتا از طریق تگ منیجر هم وجود دارد. ولی بهترین راه استفاده از افزونه‌ها یا قرار دادن آن در میان کدهای html سایت است.

آیا استراکچر دیتای خاصی برای صفحه دسته بندی محصولات وجود دارد؟

خیر. هنوز افزونه‌ای برای اسکیمای صفحه دسته بندی محصول تعریف نشده است، ولی می‌توانیم در این صفحات از اسکیمای FAQ استفاده کنیم.

سخن پایانی

گوگل طی چند سال اخیر تلاش خود را برای بهبود تجربه جستجوی کاربران و ارائه نتایج مفید، بیشتر کرده و استراکچر دیتا نیز تا حد قابل توجهی در این مسیر همراه گوگل بوده است. داده‌ های ساختار یافته ابزاری قوی در دستان ما هستند که می‌توانیم با استفاده از آنها محتوای سایت خود را برای جستجوی معنایی بهینه و شانس خود را برای حضور پررنگ و متفاوت در نتایج SERP بیشتر کنیم.

بنابراین، توصیه می‌کنیم همگام با تکنولوژی‌های جدید گوگل پیش بروید و تأثیر مثبت Structured Data در سئوی سایت را دست کم نگیرید. در پایان از شما دعوت میکنیم در صورت تمایل با مراجعه به صفحه “دوره جامع سئو” بسیاری از نکات جذاب و کاربردی سئو را فرا بگیرید. اگر سوال یا تجربه‌ای درباره استراکچر دیتا دارید، خوشحال می‌شویم در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید. ما مشتاقانه منتظر خواندن تجربیات ارزشمند شما هستیم.